Waar staat De Beschikbaarheidswijzer nu?
“Wachttijden en wachtlijsten in de jeugdzorg oplossen”, dat had Carla Postma- Enkelaar voor ogen bij het initiëren van De Beschikbaarheidswijzer.
Nu, vier jaar later, vragen we ons af: Waar staat De Beschikbaarheidswijzer nu en wie werken er mee? Hoe was het traject ernaar toe en de samenwerking met Webapptool Solutions, de ontwikkelaar van de “wachttijden app”? En wat staat er op de roadmap? We maken de balans op met de nog even bevlogen en betrokken initiatiefnemer.
Over Carla Postma-Enkelaar
Carla Postma–Enkelaar ( 54 jaar) is getrouwd en moeder van 2 kinderen.
Zij werkt sinds 2018 als zelfstandige in het sociaal domein, inmiddels al een aantal jaren als inkoop en contractmanager WMO en Jeugd.
Gedurende haar loopbaan ziet ze vanuit verschillende functies veel wisseling van behandelaren en te veel denken in systemen in plaats van oog voor de mens in zijn geheel. Haar visie is dat hulpverleners zich moeten kunnen focussen op hulpverlenen. Dit is haar drijfveer om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de zorg, specifiek in de GGZ. Haar passie is ontwikkeling én organiseren, iets met een kop én een staart!
Om te beginnen, wat ging aan De Beschikbaarheidswijzer vooraf?
- 2014: Discussies aan Dialoog tafels
“Ter voorbereiding op de inkoop van Jeugd en WMO door gemeenten is er in 2014 gestart met de zogenaamde dialoogtafels bij Jeugdzorgregio Zuidoost Utrecht (ZOU). Deze werden ‘Zorg om Tafel’ genoemd. Aan deze dialoogtafels namen ongeveer 20 zorgaanbieders, 5 beleidsadviseurs, 3 cliëntvertegenwoordigers en een GI (Gecertificeerde Instelling) deel.”
- 2016: Wachttijden en wachtlijsten komen op de agenda
“Na in 2014 en 2015 vooral in de overlevingsstand te hebben gezeten, kwam in 2016 dan toch het onderwerp ‘wachttijden en wachtlijsten’ op de agenda”.
Verwijzers liepen er tegenaan dat ze kinderen met specifieke problematieken niet konden plaatsen. In de praktijk bleek bijvoorbeeld dat kinderen met autisme lastig te plaatsen waren en crisis moeilijk af te schalen was. Dit was eigenlijk niet verwacht, omdat er binnen de regio ZOU een Open Huis aanbesteding was gedaan en er elk moment door aanbieders ingeschreven kon worden. Dus de visie was dat er echt voldoende aanbod moest zijn (marktwerking) maar de praktijk bleek weerbarstiger daarbij had ieder een andere definitie van wachttijden en wachtlijsten. Ik dacht toen ‘hier komen we niet uit’”.
- 2017: Rapport “wacht maar” resulteert in concrete opdracht
“Halverwege 2017 verscheen het rapport “Wacht maar” van het NJi (Nederlands Jeugdinstituut). Dit heeft ook tot veel discussies binnen de politiek geleid en er werd binnen de regio Zuidoost Utrecht een opgave geformuleerd voor het inzichtelijk maken van de wachtlijsten/wachttijden. Vanuit hier kreeg ik in onze zorgregio de opgave om wachttijden inzichtelijk te gaan maken. Met het debacle over de verzwaarde administratieve last en de i-codes voor aanbieders, was de boodschap helder: “Als jullie iets ontwikkelen, doe dat niet alleen voor jullie eigen regio maar ontwikkel iets met en voor meerdere zorgregio’s”. Dit heb ik toen heel goed in mijn oren geknoopt!”
Hoe is het idee voor een wachttijden app ontstaan?
“Ik ben in gesprek gegaan met de andere vijf jeugdzorgregio’s binnen de provincie Utrecht. Met afgevaardigden van vijf regio’s zijn we bij elkaar gekomen in het stadhuis in Utrecht. Utrecht Stad kwam, door hun positieve ervaring met de ervaringswijzer app met het voorstel voor een app. En zo is het idee bottom-up ontstaan voor het ontwikkelen van een app voor het inzichtelijk maken van wachttijden. We zijn gaan schetsen hoe de app eruit zou moeten zien. Ons voorstel hebben we ingediend bij de ambtelijke stuurgroep voor de zorgregio’s in de provincie Utrecht. Zij hebben een ‘go’ gegeven en budget vrijgemaakt.”
Hoe verliep de zoektocht naar een ontwikkelaar voor de app?
“Voordat we gingen aanbesteden hebben we een marktverkenning gedaan. De conclusie was dat er geen bestaande applicatie bestond waarmee wij ons doel zouden kunnen realiseren. We waren op zoek naar een partij die dit voor ons zou kunnen ontwikkelen. Vanaf daar zijn we gestart met de meervoudig onderhandse aanbesteding bij 7 potentiële ontwikkelaars.”
Waar moest ‘de wachttijdenapp’ minimaal aan voldoen?
- Inzicht in wachttijden
“We wilden de wachttijden en wachtlijsten oplossen. Dit kun je alleen maar doen door aan knoppen te draaien. Dit vraagt om te starten met inzicht creëren in wachttijden.
- Eigen regie over zorg
“Daarnaast wilden we het voor de inwoner mogelijk maken om eigen regie te kunnen voeren. Dit is de hele kanteling van de zorg. De klant is regisseur van zijn eigen leven.
De tooling moet ‘regisseurschap’ faciliteren: ‘Waar kan ik als inwoner terecht en waar zou ik naar toe willen? Zit het dichtbij? Heeft een aanbieder een bepaalde geloofsovertuiging wat ik belangrijk vind?’
Je merkt dat met name dit laatste punt bij veel regio’s naar de achtergrond schuift. En dat terwijl in de WMO en Jeugdwet staat dat gemeenten als uitgangspunt moeten nemen: ‘zelf doen, samen doen, laten doen’. Dit moeten we als gemeenten/zorgregio’s dus ook 100% gaan faciliteren. Ik blijf dit dan ook heel duidelijk in het vizier houden. Daarom staat dit punt nu ook op de door-ontwikkellijst voor dit jaar en wordt het gesubsidieerd door ZonMw.”
Toegekende subsidie
Welke verbetering beoog je verder op korte termijn?
“Met het gebruik voor verwijzers voldoet De Beschikbaarheidswijzer echt aan mijn verwachtingen. Ook de brede implementatie bij meerdere regio’s voldoet aan de wens van aanbieders om een tool te hebben die door meerdere regio’s gebruikt wordt en daarom hun wachttijden informatie op één wijze door kunnen geven Waar we nu nog meer aandacht aan moeten gaan geven is het gebruik door verwijzers. Zij zijn een belangrijke schakel in het daadwerkelijk terugdringen van de wachttijden.
Veel verwijzers hebben koudwatervrees. Het is een nieuw onbekend instrument. Vanuit gewoonte bellen verwijzers vaak met de hen bekende aanbieders. Ze accepteren dan de wachttijd die ze medegedeeld wordt. Terwijl als ze De Beschikbaarheidswijzer raadplegen ze hoogstwaarschijnlijk verrast worden door een aanbieder die ook gecontracteerd is en die sneller plek heeft die net zo passend is.
- We gaan verwijzers dus veel meer helpen, eraan herinneren om de Beschikbaarheidswijzer echt te gebruiken.
- Ook moeten we ze heel laagdrempelig kunnen laten reageren als ze ergens een vraag over hebben.
Hoe is de samenwerking met Webapptool Solutions?
“Goed! Webapptool Solutions is een team met enthousiaste mensen. In het selectietraject kwamen ze met een helder voorstel en een strakke offerte. In vergelijking met de andere aanbieders hadden ze de beste prijs en scoorden op alle andere gunningscriteria (vormgeving en taalgebruik, centraal stellen van gebruiker en flexibiliteit en beheermogelijkheden) ook goed. En onze keuze voor Webapptool Solutions heeft goed uitgepakt: de samenwerking is heel prettig, open en transparant.”
Dit is het team van Webapptool Solutions
Is de Beschikbaarheidswijzer uit de kinderschoenen?
“Jazeker. Zowel de website als de app zijn uitgegroeid tot volwaardige volwassen oplossingen. Dat blijkt ook wel aangezien inmiddels 9 zorgregio’s en daarmee 77 gemeenten al werken of binnenkort gaan werken met De Beschikbaarheidswijzer. Daarbovenop hebben zeker nog 7 zorgregio’s/43 gemeenten aangegeven serieus geïnteresseerd te zijn. Op dit moment zijn 580 Jeugdhulp instellingen met hun wachttijden opgenomen in de Beschikbaarheidswijzer. “
Wanneer is de Beschikbaarheidswijzer voor jou geslaagd?
“Als 60/70% van de toegangsteams/verwijzers de app en/of website gebruiken en als zij aangeven dat zij jeugdigen sneller hebben kunnen plaatsen. ” Met een lach vervolgt Carla: “Minimaal een 7,5 moeten ze de Beschikbaarheidswijzer geven. Hoeveel procent van de verwijzers nu gebruik maakt van de Beschikbaarheidswijzer bij de aangesloten regio’s weet ik nu nog niet. Hier gaan we ons de komende tijd op focussen want dit willen we goed in beeld brengen om hier vervolgens op te sturen.”
Heb je nog een advies aan zorgregio’s die nog niet met de app werken?
“Voel je de urgentie vanuit de politiek en de toegang om de wachttijden inzichtelijk te krijgen en de jeugdige zo snel als nodig te kunnen verwijzen? Verdiep je in De Beschikbaarheidswijzer! Kijk eens naar hoe het werkt, de voordelen…het is echt een simpel instrument! Met als bijkomende voordelen dat het ook een etalage is van alle gecontracteerde aanbieders met hun producten/arrangementen, en beleidsadviseurs kunnen vanuit de data-analyse het verloop van wachttijden zien binnen de verschillende zorgsoorten. Dit geeft veel informatie over het zorglandschap.
Lees meer over voordelen van de Beschikbaarheidswijzer voor zorgregio’s
Tot slot, wat staat er op de roadmap?
“Nu de basis gereed is hebben we nog meerdere doorontwikkelwensen en dat zal waarschijnlijk ook niet stoppen. Ik hoop dat er daarna op landelijk niveau een doorontwikkeling komt. Ik zie voor me dat we sowieso de app ook in gaan richten voor de inwoners en de Wmo. Ook het plotten van de locaties van de aanbieders in een landkaart en dergelijke zijn nog ontwikkelwensen. En wie weet ook de wachttijden van de volwassenen zorg (zorgverzekeringswet) en de WLZ. Dan ontstaat er een landelijk beeld van beschikbaarheid van de complete zorg. Maar we beginnen met kleine stapjes. Voorlopig staat er dus genoeg op onze roadmap!”
